campus Sint-Augustinus - route 227
campus Sint-Vincentius - route 5
Wat kunnen we behandelen met medicijnen?
De behandeling van reumatische aandoeningen is afhankelijk van de soort reuma en van de patiënt zelf. Tijdig starten met een behandeling is belangrijk om de ziekte af te remmen en gewrichts- en orgaanschade te voorkomen en/of te beperken. Voor ons het ideale scenario steeds een “volledige remissie” bekomen.
Hét geneesmiddel tegen reumatische aandoeningen bestaat niet. De aandoeningen kunnen veelal niet genezen worden. Er zijn wel medicijnen beschikbaar die de pijn verminderen en het ontstekingsproces stoppen of al dan niet volledig afremmen. Snel starten met medicijnen kan dus veel gewrichtsschade voorkomen. De behandelingen bestaan vaak uit een combinatie van medicijnen uit verschillende categorieën:
Een pijnstiller of analgeticum is een medicijn dat gebruikt wordt om pijn te verzachten of weg te nemen. Analgetica werken op verschillende manieren in op het perifere of centrale zenuwstelsel. Afhankelijk van het soort pijnstiller en de werking, worden verschillende vormen van (orale) inname voorgeschreven, bijvoorbeeld in tabletvorm of door het oplossen van de pijnstiller in water. Paracetamol is het meest gebruikte pijnstillende en koortsverlagende middel ter wereld.
Opioïden zijn pijnstillers gebaseerd op stoffen die afkomstig zijn uit opium. Deze oefenen hun werking uit op opioïdenreceptoren, die voorkomen in de hersenen, ruggenmerg en het perifere zenuwstelsel. Morfine is de meest bekende uit deze groep. Andere veelgebruikte morfinomimetica zijn o.a. codeïne, fentanyl, pethidine en tramadol.
NSAID’s (Non-Steroidal Anti Inflammatory Drugs) zijn ontstekingsremmende geneesmiddelen die niet behoren tot de groep van de corticosteroïden. Het pijnstillend effect berust op het remmen van de prostaglandinesynthese van het lichaam. De prostaglandines hebben een functie bij het voelen van pijn. Zij stimuleren het pijngevoel. Daarnaast hebben zij echter ook effect op de beschermende werking van maagslijmvlies. Hierdoor kunnen bij gebruik van NSAID’s maagirritatie of maagbloedingen ontstaan. Veelgebruikte NSAID’s zijn onder meer Ibuprofen, piroxicam, diclofenac, …
Corticosteroïden zijn een synthetische variant van het lichaamseigen bijnierschorshormoon. Deze groep van stoffen onderdrukt diverse lichamelijke reacties bij ontstekingen. Hoge dosissen en/of langdurig gebruik kan leiden tot belangrijke bijwerkingen en dienen dan ook zoveel mogelijk te worden vermeden. Toch vormt een cortisone behandeling vaak een nog onmisbaar onderdeel van een behandeling bij ernstige systeemziekten.
Disease-modifying antirheumatic drugs ("ziekteverloop-beïnvloedende geneesmiddelen tegen reuma") of DMARD's vormen een groep geneesmiddelen die de activiteit van ontstekingen in de gewrichten vermindert. De middelen worden gegeven met als doelstelling gewrichtsbeschadiging zo veel mogelijk te voorkomen. Frequent gebruikte DMARD’s zijn methotrexaat, sulfasalazine, leflunomide en apremilast.
Biologicals zijn geneesmiddelen bestaande uit natuurlijke eiwitten zoals antilichamen en cytokines, of fragmenten van eiwitten of synthetische peptiden. Biologicals zijn medicijnen die heel specifieke signaaleiwitten (zoals receptoren of cytokines) uitschakelen en zo ziekteprocessen (zoals reumatoïde artritis, psoriasis, inflammatoire darmziekten) beïnvloeden. Frequent gebruikte en momenteel beschikbare biologicals zijn infliximab, adalimumab, etanercept, certolizumab, golimumab, rituximab, tocilizumab, sarilumab, abatacept, ustekinumab, secukinumab, ixekizumab, diverse JAK-inhibitoren, …
Aangezien er van sommige biologicals momenteel reeds meerdere zogenaamde biosimilars beschikbaar zijn, beperken we ons tot het vermelden van de ‘stofnaam’. Biologische geneesmiddelen kunnen niet per oraal worden ingenomen (met uitzondering van de JAK-inhibitoren). Toediening gebeurt op regelmatige tijdstippen via intraveneuze weg in de dagzaal van onze zorgkliniek reumatologie of via subcutane weg door middel van een voorgevulde spuit of pen. Patiënten en verwanten krijgen van de reumaverpleegkundigen opleiding, instructies en feedback met oog op optimale zorgkwaliteit en zelf-management.
Oefeningen, kinesitherapie en ergotherapie
Regelmatig bewegen en gerichte oefeningen helpen om gewrichten soepel te houden, spieratrofie tegen te gaan en negatieve evolutie van reumatische aandoeningen te voorkomen. Een kinesitherapeut helpt je bij de therapeutische oefeningen en leert je ook welke oefeningen je zelf thuis kan doen. Ergotherapeuten kunnen je wegwijs maken met betrekking tot gewrichtsbeschermende maatregelen en hulpmiddelen.
Operaties en prothesen
Sommige vormen van reuma tasten de gewrichten aan. Wanneer medicijnen niet werken of wanneer gewrichten al te beschadigd zijn, kan voor patiënten met ernstige reumaklachten een operatie een oplossing bieden. Tijdens de operatie wordt het aangetaste gewricht schoongemaakt, vastgezet of vervangen door een kunstgewricht (prothese) van plastic of metaal.
Aanpassing leefgewoonten
Patiënten met chronische (en geregeld opflakkerende) reuma moeten hun leven op veel punten aanpassen – denk aan de woonomgeving of het gezinsleven, het werk, vrijetijdsbesteding, sport, enzovoort. Ook daarmee kan ons team je op weg helpen.