Wat is huidkanker?
Huidkanker ontstaat doordat gewone huidcellen kwaadaardig worden en zich ongeremd gaan delen. Er zijn verschillende soorten huidkanker. Sommige soorten komen vaak voor, andere zijn zeer zeldzaam.
De drie meest voorkomende vormen van huidkanker zijn:
Melanoom
melanoom ontstaat uit de pigmentcellen die overal voorkomen in de huid en de huid beschermen tegen schadelijke invloeden van zonlicht. Een melanoom kan ontstaan uit een vooraf bestaande moedervlek of als nieuw huidletsel. Als het melanoom ontstaat uit een moedervlek, dan wordt deze groter, verander van kleur, jeukt of gaat bloeden. Deze huidtumor is gekenmerkt door een snellere groei en een groter risico op uitzaaiingen naar de lymfeklieren en organen.
Plaveiselcelcarcinoom of spinocellulair carcinoom
deze vorm van huidkanker ontstaat meestal op plaatsen die veel blootgesteld staan aan de zon. Het plaveiselcelcarcinoom zaait soms uit naar lymfeklieren en andere organen, doch eerder zeldzaam
Basaalcelcarcinoom
dit is de meest voorkomende vorm van huidkanker. Deze vorm ontstaat meestal op delen van de huid die blootgesteld staan aan de zon, doch niet uitsluitend. Een basaalcelcarcinoom groeit langzaam en zaait (vrijwel) nooit uit.
Hoe ontstaat huidkanker
- Huidkanker ontstaat meestal, maar niet uitsluitend, door teveel blootstelling aan UV-straling. Je komt in aanraking met UV-straling door de zon, maar ook door bijvoorbeeld gebruik van de zonnebank. Als je huid te vaak en te lang aan UV-straling wordt blootgesteld kunnen de huidcellen beschadigen. Hierdoor kan huidkanker ontstaan. Bij melanoma lijkt de zonblootstelling op zeer jonge leeftijd een risico te vormen.
- Ook je huidtype speelt een rol bij het ontstaan van huidkanker. Mensen met een lichte huid die snel verbranden in de zon, hebben een groter risico op huidkanker dan mensen met een donkere huid.
- In sommige gevallen kunnen andere gezondheidsproblemen het risico op huidkanker belangrijk vergroten, bijvoorbeeld orgaantransplantatie of aandoeningen met een verminderde immuniteit.
- Ook erfelijke factoren kunnen soms een rol spelen.
Symptomen
De meest voorkomende aanwijzing voor huidkanker is een verandering op je huid, zoals een ruw plekje dat niet weggaat, een wondje dat niet geneest of een verandering in de kleur of grootte van een al bestaande huidafwijking, zoals een moedervlek. Niet alle vormen van huidkanker zien er hetzelfde uit. Soms verschijnt er een wasachtig, bleek, glad, glanzend bultje. In andere gevallen ontstaat er een stevige rode knobbel die soms kan bloeden of een korst kan vormen. een melanoom ziet er niet hetzelfde uit als een gewone pigmentvlek. De vlek verschilt in grootte, vorm, rand en kleur.
Onderzoek uzelf met de ABCD-regel
Een melanoom ziet er niet hetzelfde uit als een gewone pigmentvlek. De vlek verschilt in grootte, vorm, rand en kleur. Een handige manier om die verschillen tijdens een zelfonderzoek te herkennen is de ABCD-regel.
A-Asymmetrie
Gewone pigmentvlekken zijn symmetrisch. De ene helft van de vlek is het spiegelbeeld van de andere helft. Een melanoom is niet symmetrisch. Plooi je de vlek denkbeeldig in twee, dan zijn beide helften niet gelijk.
B-Border of boord
Een gewone pigmentvlek is mooi rond. Melanomen niet, ze hebben vaak een onregelmatige rand met inkepingen.
C-Color of kleur
Een gewone pigmentvlek heeft meestal één regelmatige kleur. Een melanoom heeft verschillende tinten bruin, roze, rood en zelfs zwart.
D-Diameter
Een pigmentvlek tot 6 mm diameter is meestal onschuldig. Is de vlek groter, dan moet je opletten. Is de vlek alleen maar gegroeid zonder dat er andere veranderingen waren (A,B of C), dan is ze meestal onschuldig.
Onderzoek & diagnose
De arts beoordeelt de verandering van je huid. Om de diagnose van huidkanker vast te stellen is het soms nodig om een huidbiopt te nemen. De arts neemt hierbij een stukje huid weg waarna het laboratorium onderzoekt of in dit stukje huid kankercellen zitten.
Wanneer de diagnose van huidkanker bevestigd wordt kunnen aanvullende onderzoeken aangewezen zijn afhankelijk van type en uitgebreidheid van het kwaadaardige letsel. Je behandelende arts zal je vertellen welke onderzoeken er in jouw situatie noodzakelijk zijn.
- Diagnostische excisie (wegsnijden van de verdachte letsel):
dit gebeurt meestal onder plaatselijke verdoving. Het verdachte letsel wordt weggenomen met een kleine marge en wordt verzonden naar het labo voor bijkomende informatie. Door middel van microscopisch onderzoek worden bijkomende eigenschappen van het letsel beoordeeld zoals uitgebreidheid, graad van kwaadaardigheid, invasie in de onderliggende huidlagen,... Op basis van deze bijkomende informatie wordt de tumor in een bepaald tumorstadium ingedeeld welke bepalend is voor de vervolgbehandeling en de prognose. - Schildwachtklieronderzoek:
Lymfeklieren zichtbaar maken via een ingespoten speurstof, gevolgd door een scan. De eerst bereikte klier (schildwachtklier) wordt nadien onderzocht op tumor-uitzaaiingen. suggestie: dit onderzoek wordt gelijktijdig met de ruimere excisie uitgevoerd - Echografie lymfeklieren (eventueel met punctie):
door middel van echo-onderzoek kan bekeken worden of er spraken kan zijn van uitzaaiingen naar de lymfeklieren - FDG-PET/CT-scan:
PET- en CT-scan waarbij een radioactief gemerkt suiker (FDG of fluorodeoxyglucose) wordt ingespoten om verschillende soorten aandoeningen, zoals kwaadaardige en infectieuze letsels, in beeld te brengen.
Behandelingen
- Chirurgische resectie
- Radicaal klierevidement
- Radiotherapie
- Chemotherapie
- Immunotherapie
- Target therapie (doelgerichte therapie)
De meeste vormen van huidkanker behandelen we met een chirurgische wegname van de huidtumor. In veel gevallen is een tweede heelkundige ingreep noodzakelijk met een ruimere wegname van het litteken van de eerste ingreep.
Afhankelijk van de uitgebreidheid van het weggenomen letsel zijn soms aanvullende behandelingen nodig om het risico op herval te verminderen. Zo kan een aanvullend bestralingsbehandeling of een aanvullende behandeling met medicijnen aangewezen zijn.
Indien er toch uitzaaiingen werden vastgesteld zal de oncoloog, in overleg met de andere artsen van het team, het meest geschikte behandelingstraject voor jou opstellen. Deze behandeling kan bestaan uit: Na de diagnose kiest je arts, samen met jou en de andere artsen van het team, de beste oplossing voor jou. Je behandeling kan dus afwijken van de hierboven voorgestelde therapie(ën).
Preventie
Preventie
Wat je zelf kan doen
Het is belangrijk dat je jezelf goed beschermt tegen UV-straling, zoals zonlicht. Dit kan je doen door beschermende kleding te dragen zoals een zonnehoed en zonnebril als de zon schijnt. Je beschermt je ook door je goed in te smeren met een anti-zonnebrandmiddel met een hoge beschermingsfactor.
Vooruitzichten
Het is belangrijk om elke plek op uw huid die verandert in uiterlijk of grootte door een arts te laten controleren. Hij kan huidkanker dan vroeg herkennen en behandelen. Bij ernstige vormen van huidkanker, zoals melanoom, kan vroege herkenning en behandeling zelf levensreddend zijn.
Ons team
Artsen
Een consultatie voor huidziekten is mogelijk op alle campussen van GZA Ziekenhuizen. Voor de heelkundige behandeling wordt er samengewerkt met algemene heelkunde en plastisch chirurgen.
- Dr. Annemie Rutten, medisch oncoloog
- Dr. Sabine Vanderkam, radiotherapeut
- Dr. Frederik Vandaele, radiotherapeut
Verpleegkundig consulent:
- Marleen Segers
Psychologe:
- Jana Vanderheyden
Dermatokliniek