Wat is een melanoom?
Een kwaadaardig melanoom (kortweg: melanoom) is een kwaadaardige huidtumor en wordt beschouwd als de meest agressieve vorm van huidkanker. Naast de klinische evaluatie is het dermatoscopisch onderzoek een uitgesproken hulpmiddel bij de diagnose van melanoom.
Soorten melanomen
Oppervlakkig spreidend melanoom
Een oppervlakkig spreidend melanoom kenmerkt zich door een evoluerend asymmetrisch pigmentletsel met een onregelmatige boord, bestaan uit verschillende kleuren en heeft vaak een diameter groter dan 6 mm.
Nodulair melanoom
Een nodulair melonoom kenmerkt zich door een snel groeiende, gemakkelijk verzwerende, bruinzwarte knobbel.
Ongepigmenteerd (of amelanotisch) melanoom
In zeldzame gevallen is de huidtumor niet eens bruin en is het moeilijk om de diagnose te stellen.
Lentigo melanoom
Een lentigo melanoom komt voor op chronisch zonblootgestelde lichaamsdelen vnl. in het gezicht bij oudere mensen. Het gaat meestal om een grote grillig afgelijnde vlek met variabele kleurtinten (lichtbruin-, donkerbruin tot zwart).
Acrolentigineus melanoom
Acrolentigineus melanoom is een zeldzame vorm en komt vooral voor op de handen (vingers en nagels) en voeten (tenen en nagels).
Hoe een melanoom herkennen?
Kenmerken van een verdacht pigmentletsel: de ABCDE-regel!
- Asymmetry: het niet-symmetrisch zijn van de pigmentvlek
- Border: een onregelmatige boord (gekarteld, landkaartvormig)
- Color: een variabele pigmentatie, verschillende kleuren in een wanordelijk patroon (tinten bruin, rood, grijs, wit, blauw, roos, zwart)
- Diameter groter dan 6 mm
- Evolution: om het even welke verandering in een pigmentvlek
Andere kenmerken waarbij de pigmentvlek best wordt nagekeken door de dermatoloog zijn:
- pijn, jeuk of een branderig gevoel;
- het groter worden van de pigmentvlek(ken);
- het ontstaan van welving in het letsel ;
- schilfering, korstvorming, bloeding of verzwering;
- het ontstaan van een rode of witte boord rond het letsel;
- het week en fragiel worden van het letsel. Wanneer een pigmentvlek ter hoogte van het nagelbed uitbreidt naar de omliggende huid (= een teken van Hutchinson)
De behandeling van een melanoom
De behandeling van een melanoom gebeurt in verschillende fases. Er wordt vaak multidisciplinair samengewerkt met verschillende andere diensten (oncologie, radiotherapie, plastisch chirurgie…)
Het verdachte huidletsel wordt met een marge van 2 millimeter weggesneden onder lokale verdoving. Het huidbiopt wordt naar de anatomopatholoog gestuurd die (1) de diagnose van de dermatoloog al dan niet zal bevestigen en (2) om te meten hoe diep de diepste kwaadaardige cel zich bevindt. De diepte van het melanoom zal de volgende fase mee bepalen.
Wanneer na microscopisch onderzoek de diagnose van een kwaadaardig melanoom is gesteld, zullen we afhankelijk van de dikte/diepte (de Breslow-index) het litteken met een marge opnieuw uitsnijden om zeker te zijn dat er geen kwaadaardige cellen meer achterblijven. In functie van de dikte bepalen we of verdere onderzoeken (RX, CT-scan, lymfeklieronderzoek…) aangewezen zijn.
Een grondige klinische en dermatoscopische opvolging bij de dermatoloog blijft aangewezen.