Wat is darmkanker?
Darmkanker wordt in de medische wereld ‘colorectale kanker’ genoemd. Dit is de verzamelnaam voor tumoren in de dikke darm (colon) en de endeldarm (rectum). Darmkanker begint meestal als een poliep, een bultje in de wand van de dikke darm. De meeste poliepen zijn goedaardig en zullen dat ook altijd blijven. Sommige poliepen echter kunnen op den duur uitgroeien tot een kwaadaardige tumor: darmkanker. Darmkanker is een ernstige ziekte die vaak voorkomt. Jaarlijks wordt bij ongeveer 5000 Vlamingen darmkanker vastgesteld. In twee derde van de gevallen gaat het om dikkedarmkanker, één derde heeft endeldarmkanker.
Dikkedarmkanker is een veelvoorkomende vorm van kanker, vooral bij mensen van vijftig jaar en ouder. Deze ziekte komt iets vaker bij mannen voor dan bij vrouwen. Dikkedarmkanker is de tweede meest voorkomende kanker bij vrouwen (na borstkanker) en de derde meest voorkomende kanker bij mannen (na prostaat- en longkanker).
Soorten darmkanker
- Dikkedarmkanker:
Ontstaat vrijwel altijd uit een poliep. Een dikke darmpoliep is een woekering van het slijmvlies van de dikke darm. De meeste poliepen zijn goedaardig en blijven dit ook. Slechts in een klein percentage poliepen komen ‘onrustige cellen’ voor. Als kwaadaardige cellen in de wand van de dikke darm groeien, spreken we van dikkedarmkanker. - Endeldarmkanker:
Wanneer een kwaadaardige tumor zich in de laatste 15 cm van de dikke darm bevindt, spreken we van endeldarmkanker, ook wel rectumcarcinoom genoemd. Endeldarmkanker lijkt daarom in veel opzichten op dikkedarmkanker. Het grootste deel van deze patiënten is ouder dan 60 jaar. Endeldarmkanker komt iets vaker voor bij mannen dan bij vrouwen.
Symptomen van darmkanker
De klachten bij darmkanker zijn sterk afhankelijk van de plaats van de tumor. Als de tumor in het laatste deel van de dikke darm zit, heb je andere klachten dan bij een tumor in het begin van de dikke darm. Bij darmkanker kan je een of meerdere van de volgende klachten hebben:
- Veranderingen in het stoelgangspatroon, bijvoorbeeld verstopping of afwisselend verstopping en diarree
- Bloed of slijm bij de stoelgang
- Vermoeidheid en duizeligheid. Dat komt door de bloedarmoede door langdurig bloedverlies in de dikke darm. Het bloedverlies zelf merk je vaak niet.
- Vage buikpijn. Een gevoelige plek in de buik. Bij lichamelijk onderzoek constateert de arts soms een zwelling in de buik.
- Vermagering
Screening
In Vlaanderen worden personen tussen 50 en 74 jaar opgeroepen voor een stoelgangstest op bloed (bevolkingsonderzoek: https://dikkedarmkanker.bevolkingsonderzoek.be ). Bij een afwijkend resultaat moet een coloscopie gebeuren.
Als er familiale belasting is, wordt vaak een screeningscoloscopie aangeraden zelfs zonder afwijkende stoelgangstest vanaf 50 jaar en als een ouder, broer of zus dikkedarmkanker heeft (gehad), dan laat je al vroeger een coloscopie uitvoeren: vanaf 50 jaar of 10 jaar voor de leeftijd waarop je familielid de diagnose kreeg.
Risicofactoren en erfelijkheid
Voor dikkedarmkanker valt geen exacte oorzaak aan te wijzen. Wel is bekend dat sommige factoren het risico op dikkedarmkanker verhogen:
- Een (familiale) voorgeschiedenis van darmpoliepen
- Chronische ontstekingen van de dikke darm (colitis ulcerosa en de ziekte van Crohn), vooral wanneer de ziekte vele jaren actief is geweest
- Eerder behandelde dikkedarmkanker.
- Leefgewoonten: overgewicht, het eten van veel (rood) vlees, te veel alcohol, te weinig beweging en ook roken vergroten het risico op darmkanker .
- Darmkanker is meestal niet erfelijk (75%), maar er bestaan erfelijke syndromen (5%) of een familiale voorbeschiktheid (20%) in sommige gevallen
Bij patiënten jonger dan 50 jaar moet een erfelijke voorbeschiktheid onderzocht worden.
Onderzoek en diagnose
Als je een vermoeden van (dikke)darmkanker hebt of een afwijkende stoelgangsstaal, onderzoekt een arts je met een endoscoop. Een endoscoop is een flexibele buis met aan het einde een camera, waarmee de darmen van binnenuit geïnspecteerd kunnen worden. Al tijdens het onderzoeken kunnen poliepen (goedaardige tumoren die mogelijk uitgroeien tot een kwaadaardig kankergezwel) worden verwijderd.
Als er een tumor zit in de dikke darm volgt vaak ook een CT-scan om te kijken of de tumor mogelijk ook in andere organen is doorgegroeid en een uitgebreide bloedafname. Als de tumor in de endeldarm gevonden wordt zal bijkomend ook een MRI en/of echo-endoscopie van de endeldarm verricht worden.
Behandelmogelijkheden
- Chemotherapie
- Externe radiotherapie
- Heelkunde
Ons team
Artsen:
- Dr. Thomas Botelberge, maagdarmspecialist
- Dr. Ines Joye, radiotherapeut-oncoloog
- Dr. Isabelle Maurissen, maagdarmspecialist
- Dr. Tom van Cann, medisch oncoloog
- Dr. Tom Van den Mooter, medisch oncoloog
- Dr. Sabine Vanderkam, radiotherapeut-oncoloog
- Dr. Reinhilde Weytjens, radiotherapeut-oncoloog
Trajectbegeleiding:
- Marleen Segers, verpleegkundig consulent
- Jana Vanderheyden, oncopsycholoog